Konferencja „Błękitno-zielona infrastruktura dla łagodzenia zmian klimatu w województwie podlaskim”
Głównymi punktami spotkania były zmiany klimatyczne w regionie i sposoby łagodzenia ich skutków, a także możliwości wsparcia działań jakie daje nowy budżet unijny. Konferencja odbyła się w środę, 25 sierpnia w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. W spotkaniu, którego inicjatorem był marszałek Artur Kosicki, uczestniczył również członek zarządu Marek Malinowski.
- Zmiany klimatu coraz częściej dotykają województwo podlaskie. Dlatego chętnie podjęliśmy się organizacji spotkania, podczas którego można dowiedzieć się o tym, jakie działania należy podejąć, aby łagodzić negatywne skutki zmian klimatycznych – mówił marszałek Kosicki. - Zależy nam też, abyście państwo usłyszeli o tym, jak wykorzystać unijne pieniądze z perspektywy 2021-2027 do realizacji tych przedsięwzięć.
Artur Kosicki przypomniał, że w nadchodzącej perspektywie finansowej Województwo Podlaskie w ramach regionalnego programu operacyjnego ma otrzymać 1,2 mld euro – to o 50 mln euro więcej niż w budżecie 2014-2020. Spora część tych środków ma być wykorzystana właśnie na działania związane z ochroną klimatu.
Zielony Ład – kluczowy element perspektywy 2021-2027
O nowej unijnej strategii wzrostu czyli Europejskim Zielonym Ładzie mówiła Elżbieta Gajeska z Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej.
- Zdajemy sobie sprawę, jak postępuje degradacja środowiska. Można tu nadmienić, że najnowszy raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu określił, że globalne ocieplenie postępuje we wszystkich regionach świata, często w sposób nieodwracalny. Dlatego też Zielony Ład ma przekształcić Unię Europejską w nowoczesną i konkurencyjną gospodarkę, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych – mówiła Elżbieta Gajeska.
Państwa członkowskie, aby osiągnąć ten cel, zobowiązały się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. w stosunku do poziomów z 1990 r.
Europejski Zielony Ład ma również pomóc w wyjściu z pandemii COVID-19. Strategia będzie finansowana ze środków stanowiących jedną trzecią kwoty 1,8 bln euro przeznaczonej na inwestycje w ramach funduszu odbudowy (NextGenerationEU). Środki będą pochodzić również z siedmioletniego budżetu UE.
Dodatkowe pieniądze na ograniczanie negatywnych skutków społecznych, gospodarczych oraz środowiskowych transformacji energetycznej można będzie uzyskać z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. O środki z tej puli będą mogły ubiegać się regiony najbardziej dotknięte skutkami przekształceń.
Podlaskie coraz cieplejsze
Chociaż nasz region zalicza się do najchłodniejszych w Polsce, to temperatura na obszarze województwa podlaskiego, podobnie jak w całym kraju nieustannie wzrasta. O zmianach klimatycznych świadczy kilka czynników m.in.: pojawiające się fale upałów, coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe, częstsze występowanie ciepłych nocy.
Poważnym problemem – odczuwalnym zwłaszcza przez rolnictwo, które jest główną gałęzią gospodarki regionu – są susze.
Jak mówił prof. Andrzej Górniak z Uniwesrytetu w Białymstoku, na przestrzeni kolejnych lat wzrost temperatury będzie przyspieszał.
Podkreślał, że niezbędna jest mitygacja tych niekorzystnych zmian, czyli po prostu łagodzenie ich skutków. A to przede wszystkim polepszenie systemu melioracji, wspieranie retencji wody, rozwiązania prawne chroniące zasoby wodne.
Błękitno-zielona infrastruktura nie tylko w dużych miastach
Jednym z rozwiązań zmniejszających negatywne skutki zmian klimatycznych jest tzw. błękitno-zielona infrastruktura. Jak wyjaśniała prof. Barbara Szulczewska z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, to nic innego jak rozwiązania oparte na przyrodzie – retencja wody z wykorzystaniem terenów zielonych, które dodatkowo mają swoje przeznaczenie społeczne.
- To jest wykorzystanie zieleni do retencjonowania wody, a jednocześnie miejsca te służą ochronie bioróżnorodności i rekreacji – mówiła prof. Szulczewska.
Prezentowała takie rozwiązania jak: tymczasowe ogrody – wydzielone miejsca w centrach miast porośnięte różnorodną roślinnością, parki linearne – czyli pasaże obsadzone swobodnie rosnąca zielenią, zielone dachy itp.
W dużych miastach dość popularne stały się też kwietne łąki czy zielone przystanki – to rozwiązania błękitno-zielonej infrastruktury znane już dobrze w Polsce.
Znakomitym przykładem z "naszego podwórka" jest budynek Opery i Filharmonii Podlaskiej przy Odeskiej W Białymstoku, który z roku na rok coraz bardziej okrywa się zielenią, a zielone ściany to również jeden z popularnych elementów ekologicznych rozwiązań w przestrzeni miejskiej.
Do tej pory błękitno-zielona infrastruktura kojarzyła się przede wszystkim z dużymi miastami. Ale trwają już prace badawcze nad rozwiązaniami, które mogłyby zostać wykorzystane w małych i średnich miejscowościach.
Pieniądze na rozwiązania ekologiczne w nowym budżecie
O możliwościach wsparcia błękitno-zielonej infrastruktury w nadchodzącym budżecie unijnym mówiła Joanna Sarosiek, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego UMWP.
- Wśród zaplanowanych przedsięwzięć są kompleksowe działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu – poprzez m.in. dostosowanie infrastruktury do ekstremalnych stanów pogodowych, rozwój zielonej oraz zielono – niebieskiej infrastruktury w miastach, w tym z wykorzystaniem inteligentnych systemów zarządzania wodami opadowymi i likwidacją miejskich wysp ciepła – podkreślała.
W ramach adaptacji terenów zurbanizowanych do zmian klimatu przewidywane są m.in.: zagospodarowanie wód opadowych, zwiększanie powierzchni terenów zielonych, nasadzenia drzew, zielonych przystanków, tworzenie zielonych dachów i ścian, sztucznych mokradeł miejskich, lasów miejskich, placów zalewowych, tworzenie sieci zielonych korytarzy (pełniących funkcję korytarzy wentylacyjnych).
Wspierane też będą projekty dotyczące budowy wodnych placów zabaw dla dzieci, z których można będzie korzystać zarówno w pogodne, jak i deszczowe dni.
W przypadku potrzeby dostępu alternatywnego do treści prezentacji jest możliwy kontakt z pracownikiem Referatu Pomocy Technicznej, Informacji i Promocji, Departamentu Rozwoju Regionalnego, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Ososby z taką potrzebą prosimy o kontakt tel. 85 66 54 944.
