Globalne wyzwania podlaskiej turystyki

16 listopada rozpoczęła się VII Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Turystyka na obszarach przyrodniczo cennych". Trzydniowe wydarzenie jest transmitowane na żywo na platformie YouTube.

W imieniu Marszałka Województwa Podlaskiego Artura Kosickiego gości powitała Anna Krysztopik, Dyrektor Departamentu Środowiska UMWP.  – Nasz region może się poszczycić znaczną powierzchnią obszarów przyrodniczo cennych. Czyste środowisko, podlaska kultura i tradycje to ogromne walory, które pozwalają rozwijać się turystyce – zaznaczyła. Dlatego województwo uważnie przygląda się zmianom klimatycznym. Jest to nie tylko wyzwanie globalne. – Działamy lokalnie i w kolejnej perspektywie finansowej przeznaczymy duże środki na ochronę przyrody i obszarów przyrodniczo cennych. Aby wydać je jak najefektywniej, będziemy inicjować współpracę między różnymi środowiskami – dodała na koniec Krysztopik i podziękowała za podjęcie podczas konferencji aktualnych i ambitnych tematów.  

Szanse i zagrożenia

Pierwszy panel dyskusyjny dotyczył Europejskiego Zielonego Ładu. Prof. dr hab. Wanda Olech-Piasecka, Przewodnicząca Państwowej Rady Ochrony Przyrody zaznaczyła, że jego realizacja nie będzie prosta, bo plan jest bardzo ambitny, a skala problemów duża. – Jednak propozycje Brukseli są naprawdę bardzo dobre – podkreśliła. – Istotny jest silny nacisk na powiązanie rolnictwa z ochroną przyrody. Rolnictwo jest silne w całej wschodniej Polsce, ale intensywna produkcja i ekspansja rolnicza to jednocześnie ogromne zagrożenie dla przyrody – ostrzegła. Tymczasem Komisja Europejska planuje, że do 2030 r. aż 30 proc. obszarów lądowych i morskich na terenie UE ma znaleźć się pod ochroną.

– Polska na tym tle już wygląda dobrze – chwalił Przemysław Ogiński z Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska. – Już dawno wyznaczyliśmy obszary Natura 2000. Musimy jednak podjąć dodatkowe działania. Konkretne. Nie na papierze. Będziemy mieć na to pieniądze z funduszy europejskich. Az 30 proc. z budżetu UE ma być przeznaczone na priorytety związane z ochroną klimatu.  Także 30 proc.  środków z polityki rolnej ma się przyczyniać do tego celu. To dla nas ogromna szansa – ocenił.

Zdaniem dr hab. Katarzyny Podhorodeckiej z Ministerstwa Sportu i Turystyki nie trzeba się obawiać, że ścisła ochrona przyrody wpłynie negatywnie na turystykę. – Jest wręcz odwrotnie. Badamy potrzeby turystów i widzimy, że oni nie chcą mieszkać w puszczy. Chcą wypoczywać wokół tego obszaru, tam, gdzie jest dostępna infrastruktura, a teren chroniony jedynie eksplorują – mówiła. Jej zdaniem należy inwestować w szlaki turystyczne, które najlepiej kanalizują ruch turystyczny.

Po pierwsze: nie szkodzić

Joanna Sarosiek, Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego UMWP dyskutowała z Burmistrzem Augustowa, Mirosławem Karolczukiem na temat zasady „do not significant harm”, która będzie charakteryzowała unijną politykę środowiskową w najbliższych latach. – To oznacza: nie czyń poważnych szkód dla środowiska – tłumaczyła Sarosiek. Podkreśliła od razu, że zasada ta nie będzie dotyczyła wszystkich projektów. Wyłączone z niej będą chociażby pożyczki i projekty miękkie dotyczące rynku pracy czy szkoleń.  – Instytucja Zarządzająca oceniając projekt będzie się jednak uważnie przygadała temu, czy nie będzie on negatywnie wpływał na środowisko. W przeciwnym razie będziemy mogli ograniczyć taki projekt, zmienić go a nawet odmówić dotacji – zaznaczyła Dyrektor Sarosiek. – Warto jednak pamiętać, że taka ocena nie będzie uznaniowa, lecz oparta na konkretnych wskaźnikach. Będziemy np. badać, jak w przypadku takiej inwestycji wygląda kwestia emisji gazów cieplarnianych.

Burmistrz Augustowa opowiedział z kolei, jak miasto godzi rozwój gospodarczy z zasadą zrównoważonego rozwoju w zakresie przyrody. – Nie jest to łatwe, a czasem dość kosztowne – zauważył Mirosław Karolczuk. – Jednak wiemy, że warto. Chcemy być blisko przyrody, bo to nasze największe dobro i chcemy je zachować. Unijne obostrzenia środowiskowe nie są nam straszne, bo od dawna jesteśmy przyzwyczajeni do ograniczeń. Wokół mamy jeziora, parki, mamy status uzdrowiska, tereny cenne przyrodniczo. Mimo to, rozwijamy miasto od dawna. Cieszymy się też, że w nowej, unijnej perspektywie finansowej zaplanowano duże środki na turystykę i środowisko. To pozwoli nam kontynuować nasze proekologiczne działania – mówił.

Bezcenne mokradła

Podczas konferencji wspominano też 50-lecie uchwalenia Konwencji Ramsarskiej, która do dziś chroni obszary wodno-błotne wraz z ptactwem wodnym.

Dziś aż 19 obszarów w Polsce jest objętych tą konwencją, w tym 3 z województwa podlaskiego. Jak podkreślali obecni na spotkaniu dyrektorzy parków narodowych, mokradła i bagna są ważne z wielu powodów. Odpowiadają nie tylko za ochronę różnorodności biologicznej, ale też chronią zasoby wodne, bo stanowią naturalną formę retencji. Bezcenne są zwłaszcza w czasie suszy. – Ich niszczenie nasila negatywne skutki zmiany klimatu. Dlatego ważne są także działania informacyjne, które pokazują ludziom, że ochrona przyrody to nasze wspólne zadanie. Te działania już przynoszą skutek, bo przez rolników nie są już tak często odbierane jako represje. Oni wiedzą, że ochrona bagien jest dla ich dobra – tłumaczyła Małgorzata Golińska, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Oni chronią przyrodę

W pierwszym dniu konferencji wręczono też nagrody instytucjom, firmom i osobom, które podejmują działania na rzecz ochrony środowiska.

Pierwszą w historii nagrodę Marszałka Województwa Podlaskiego „Razem dla Środowiska 2021” przyznano gminie Mielnik za ochronę bioróżnorodności na swoim terenie. Gmina przy udziale funduszy europejskich realizowała projekt, dzięki któremu wypromowała murawy kserotermiczne, które są roślinnością charakterystyczną dla klimatu zwrotnikowego. Położone na terenie Zespołu Przyrodniczo – Krajobrazowego „Głogi” oraz Góry Rowskiej zasoby przyrodnicze  zostały oczyszczone i wyeksponowane. Teraz także turyści mogą podziwiać je dzięki ścieżkom edukacyjnym i platformom widokowym.

Rektor Politechniki Białostockiej Marta Kosior-Kazberuk wręczyła pierwszą nagrodę PB-4-FUTURE 2021 dla prof. Wiesława Urbana z Wydziału Inżynierii i Zarządzania  PB, który poprzez swoją działalność promuje współpracę nauki, przemysłu i samorządu.

Adam Walicki, prezes Instytutu Kronenberga wręczył z kolei V Nagrodę Kronenberga 2021 „Omne Trinum Perfectum” Panu Mariuszowi Ciołko, właścicielowi Villi Regent w Tykocinie. – Te nagrody budują pewną postawę. Otrzymują je ludzie, którzy dla nas wszystkich są wzorem do naśladowania. Prowadzą swoją działalność z poszanowaniem dziedzictwa przyrodniczego oraz dziedzictwa kulturowego i przez to pozytywnie wpływają na wizerunek naszego województwa – podkreślił Walicki.

Impreza potrwa do 18 listopada. W kolejnych dniach omawiane będą m.in. międzynarodowe rozwiązania w turystyce, proekologiczne rozwiązania w ochronie wód i powietrza, problemy rozwojowe miast turystycznych oraz to, jak wpłynęła na nie pandemia Covid-19.  Sesje można śledzić na żywo na YouTube. Szczegółowy harmonogram imprezy zamieszczony jest na stronie http://tnopc.pl/.